Juni 2019. Victoria Falls.

Een van de weinige zekerheden die ik had toen ik naar Afrika vertrok, was dat ik een plek had om te wonen.
Michelle bewoont al tien jaar lang een huisje in een van de zwarte wijken net buiten het centrum van Victoria Falls. Het is een leuk huisje. Met alles erop en eraan. Een woonkamer, twee slaapkamers, een keuken en een douche. En ik kon probleemloos bij haar en haar familie intrekken.

De huisjesmelker waar ze het van huurt vraagt er weliswaar veel te veel geld voor, maar in ruil daarvoor hebben we dan toch maar mooi de beschikking over luxeartikelen als elektriciteit en stromend water. 
Al met al een plekje waar we het beslist nog wel een tijdje vol zouden kunnen houden.

Maar, helaas. Dat gaat niet gebeuren.

Huis uitgezet

Een paar weken nadat ik hier was aangekomen, kwam Michelle op een avond half in paniek thuis.
De huisbaas had de huur opgezegd.
Hij had gezegd dat hij zijn familie in het huis wil laten wonen. En dat wij daarom met het hele gezin (inclusief mij is dat zes man) drie maanden de tijd hadden om onze biezen te pakken.

Om ons een zetje in de goede richting te geven heeft hij meteen de toch al hoge huur meteen nog maar wat onbetaalbaarder gemaakt. In plaats van 600 moesten we vanaf dat moment 800 Amerikaanse dollars gaan betalen. Per maand.

De Rent Regulation Act

Dat kan natuurlijk zomaar niet!
Was de reactie van de jurist die ik op papier nog altijd ben, en die op momenten als deze altijd even boven komt drijven.

Ik ben de Zimbabwaanse huurwetgeving ingedoken, en op grond van artikel 30 van de Rent Regulations Act uit 2007 kan dat inderdaad niet zomaar.

De huur blijkt inderdaad wel met een termijn van drie maanden te kunnen worden opgezegd, maar dan alleen als aan een aantal bikkelharde voorwaarden wordt voldaan.
Zo moet de opzegging schriftelijk gebeuren, en dat is dan alleen maar toegestaan als de goede man zelf, of een wel heel naast familielid als kind of ouder, er daarna gaat wonen. Er moet duidelijk en op papier worden gespecificeerd wie er in komt, en als diegene niet snel genoeg zijn intrek neemt, óf er niet minimaal een half jaar blijft zitten, dan is dat niets minder dan een misdrijf.
En ook de huurprijs mag natuurlijk niet van het ene op het andere moment met 33% worden verhoogd.

Zo.
Dat is duidelijk.
Dat gaan we hem eens goed onder zijn neus wrijven.
Dacht deze blanke nitwit uit een land waarin huisbewoners soms op het belachelijke af worden beschermd door regeltjes, huurcommissies en rechters.

Want ten eerste is er helemaal niets op papier gezet. En ten tweede ben ik niet achterlijk. Er trekt natuurlijk helemaal geen familie in het huis. En al helemaal geen zoon of dochter.
Wat er gaat gebeuren, is dat hij het huis gaat opknappen om er nog veel meer aan te kunnen verdienen dan hij nu al doet.

De Zimbabwaanse praktijk

Van weerbarstige huurbazen te lijf gaan in dit land heb ik geen kaas gegeten. Daarbij hadden we wat hulp nodig. Ik heb Michelle dus maar dringend gevraagd even langs een rechtshulpachtige organisatie te rijden. Om wat advies te vragen.

‘Ja… dat klopt. Zo staat het inderdaad in de wet…’
Was de reactie van de behulpzame man.
‘Maar zo werkt dat natuurlijk niet in het echie.’

Hij vroeg of er een getuige bij de opzegging aanwezig was. Dat was zo. Zijn vrouw was erbij geweest.
Nou, dan was er niet zoveel wat we konden doen. Dat is genoeg om je het huis uit te kunnen zetten. En of er daarna wel of geen familie in komt wonen… geen hond, of rechter, die daar achteraf nog om kraait.
‘En die huurverhoging, ja, die kun je inderdaad aanvechten. Als je daar zin in hebt. Succes daarmee.’

Op zoek

Er zat dus niet veel anders op dan op zoek te gaan naar een nieuw plekje.

Maar niet meteen natuurlijk.
Bij Afrikanen, waar Michelle er een van is, duurt stress nooit zo lang.
Na een paar dagen was die wel weggeëbd en het gewone leven werd weer opgepakt. We hadden per slot van rekening nog drie maanden de tijd. En als je bent gewend je alleen druk te maken om wat er vandaag gebeurt, dan is drie maanden ongeveer hetzelfde als de eeuwigheid.

Een week of twee voor de opzegtermijn kwam het besef pas weer. Het besef dat we echt het huis uit moesten en dat een eeuwigheid van twee weken toch wat korter is dan een eeuwigheid van drie maanden.

En twee weken om een huis te vinden is kort. Te kort. Zeker op een woningmarkt die toch al vrij krap is. Michelle heeft zich rot gezocht, maar de huizen waar je voor niet al te veel geld met zes man kunt wonen, die liggen niet bepaald voor het oprapen.

Smeken en hopen

Om dakloosheid te voorkomen zat er dus maar één ding op: met alle nederigheid die je in je hebt bij de huurbaas smeken of we asjeblieft nog een maand mogen blijven.

In eerste instantie weigerde hij pertinent. Met name omdat we hem op een ochtend de toegang tot zijn eigen huis hadden geweigerd, toen hij onaangekondigd en in alle vroegte met wat werklui voor de deur stond om te klussen. Dat heeft hij kennelijk gevoeld als een geweldige vernedering en in ruil daarvoor gaf hij geen duimbreed toe. We moesten weg.

Maar na een paar dagen later nog even rustig met hem te hebben gebabbeld, ging hij overstag. Hij zag de ernst van de situatie wel in. En daarnaast zal ook hij waarschijnlijk niet zitten te wachten op een kostbare uitzettingsprocedure.
Onder de voorwaarde dat hij in de tussentijd kon beginnen met verbouwen, mochten we nog een maandje blijven.

Een maand uitstel dus.
En een maand uitstel betekent een nieuwe zee van tijd waarin je je nergens druk om hoeft te maken.
Toch ging ook deze zee van tijd gewoon weer voorbij. Best snel ook wel. En omdat de woningmarkt binnen drie weken vreemd genoeg niet als een klaproos in de lente was opengesprongen, was er ook in de laatste week van die maand nog altijd nergens een woning te vinden.

Dus maar weer op naar die nare landlord. Weer smeken om nog een maandje extra tijd. En ook deze keer strijkt hij met zijn hand over zijn hart, waarbij hij ons wel standvastig verzekert dat dit echt de allerlaatste keer is.
Per 1 juli moeten we écht zijn opgesodemieterd.

De Afrikaanse manier

Wachten… hopen… en denken dat het uiteindelijk wel los zal lopen.
Dat is de manier waarop hier in Afrika problemen te lijf worden gegaan.

Lekkere instelling! Hoor ik je denken. Van die Afrikanen. En van mij. Want ik ben er natuurlijk net zo hard schuldig aan dat er in de tussentijd weinig tot niets is gebeurd.

En ja, inderdaad, ik kan niet anders dan toegeven dat een zekere mate van laksheid de mensen hier, waar ik mezelf voor het gemak dan ook maar toe reken, niet vreemd is.

Maar, weet je, het werkt wel.

Want opeens krijg je dan zomaar, plotsklaps, uit het niets, op een plompverloren dinsdagochtend de aanbieding om een enorme lap land te kopen. Met een huis erop dat bijna af is. Voor 8000 Amerikaanse dollar. Pak em beet ruim 7000 euro.
Voor niks dus, zeg maar.

Nieuwe grond onder de voeten

Dezelfde dag nog zijn we in de auto gestapt om te gaan kijken.
Eerst was het twaalf kilometer over de grote weg richting vliegveld. Dan linksaf, een paar kilometer over een hobbelige gravelweg. Daarna weer rechtsaf, een stuk over een pad van mul zand, tot dat te smal werd voor de auto en we de laatste paarhonderd meter te voet af moesten leggen.

En daar stonden we dan ineens. Voor een enorm landgoed. Midden in een dorp in het midden van nergens.

Een deel van het landgoed is bewoonbaar gemaakt. Om dat deel staat een hek. De rest is nog bos.
Het huis is groot. Drie slaapkamers heeft het. Er zitten nog geen ramen in, en het binnenwerk is nog niet lang niet af. Maar een dak zit er al op. En dat is het belangrijkste.

Tweeduizend dollar zal het nog ongeveer gaan kosten om het af te laten bouwen. En tsja? Als je moet kiezen tussen over een maand geen dak meer boven je hoofd hebben, of voor nog geen 9000 euro een plek kopen waarvoor, zou diezelfde plek in Malibu liggen, Hollywoodsterren eerst drie films zouden moeten schieten om het te kunnen betalen? Hoe ingewikkeld kan een keuze zijn?

Tel daarbij op het onovertroffen uitzicht over de omliggende heuvels en het feit dat je er alleen in de decembermaand last hebt van leeuwen, en de optelsom is af.

Water en stroom

Oké. Elektriciteit is er niet. En stromend water ook niet.
Maar zo’n heel groot verschil met onze huidige situatie is dát nou ook weer niet.

De stroom en het kraanwater zijn in dit land de laatste maand namelijk zo betrouwbaar als een valse pitbull zonder muilkorf.
De elektriciteit wordt op zeker vier dagen in de week rücksichtslos van twee uur ’s middags tot tien uur ’s avonds afgesloten. Officieel omdat het water in de Zambezi laag zou staan en er niet voldoende opgewekt kan worden, maar de Zimbabwaanse overheid kennende, zou het logischer zijn als er weer eens wat rekeningen niet zijn betaald.

En voor het water geldt min of meer hetzelfde. Het komt voor dat er twee dagen lang geen druppel uit de kraan komt en ook dat het water er halverwege de douchebeurt, als je net met een kop vol shampoo staat, mee ophoudt.

Het mooie aan onze nieuwe plek is nu, dat we in ieder geval zekerheid hebben. Zekerheid dat er geen elektriciteit is. En ook geen water .
En, wat nog mooier is, die gebreken kunnen daar vrij eenvoudig worden opgelost. In een land waar de zon altíjd schijnt zijn een paar solarpanelen de uitkomst van de eeuw, en met een rivier in de buurt en grondwater dat niet te diep ligt, is er ook altijd water voorhanden.
Dus waar we nu nog geduldig de hele dag moeten zitten wachten tot alles terugkomt, kunnen we daar straks gratis gebruik maken van hetgeen de natuur ons aanbiedt.

De chief en het kadaster

‘Maar dat kan natuurlijk zomaar niet!’
Ja hoor. Daar heb je hem weer. Die zeurende zuurpruim van een jurist, die voor de vorm nog een laatste poging doet de boel in het honderd te laten lopen.

Hoe zit het met de inschrijving in het kadaster? Met de overdrachtsbelasting? Met koopcontracten?
Hoe weet je nou of die man wel echt de eigenaar van dat stuk grond is? En hoe weet je dat het van jou is nadat je hem die bak cashgeld hebt gegeven? Heeft Zimbabwe dan geen regels die voorschrijven hoe je met onroerende zaken om moet gaan?

En jazeker.
Ook een land als Zimbabwe blijkt gewoon over keiharde regelgeving te beschikken op dat gebied.
Maar inmiddels weet ik ook hoe keihard die keiharde regels in de praktijk kunnen zijn. En in een dorp midden in de bush gelden die regels helemaal niet.
Daar hebben ze gewoon hun eigen regels.
Daar zet de chief van het dorp ergens een handtekening en dan zijn jij en je familie voor de rest van de eeuwigheid eigenaar. Zolang je het niet weer verkoopt dan.

Dat is hoe het werkt in de praktijk. Daar ben ik inmiddels wel gerust op.
Of ik dat 100 procent zeker weet?
Nee.
Dat niet.
Maar wat is nou het ergste dat er kan gebeuren?
Nou, ik zal het verklappen: dat we 7000 euro lichter zijn en daar niets voor terug hebben gekregen.
En wat is 7000 euro nou helemaal op een mensenleven? 100 Euro per jaar. Als je 70 wordt.
In ieder geval niet genoeg reden om deze buitenkans te laten liggen…

Van ons

De kans dat het misgaat is overigens helemaal niet groot. Michelle kent degene van wie we gaan kopen vrij goed en nu ik die mensen zelf ook heb ontmoet, kan ik met een gerust hart zeggen dat dat geen mensen zijn die de bende beduvelen.

Alleen maar voordelen dus. Dat is wat ik zie.
We hoefden het alleen nog maar even te kopen.
En dat was het enige obstakel dat nog in de weg kon staan: geld. Want 9000 euro mag dan niet meer dan een schijntje zijn, het is wel een schijntje dat ik niet meer zomaar van mijn bankrekening kon halen.

Op woensdag hebben we daarom maar even wat mensen, om precies te zijn de pastoor en zijn vrouw en mijn zus en zwager, lief aangekeken.
Donderdag heeft Michelle het geleende geld opgehaald in Zambia.
Vrijdag zijn we naar het dorp gereden om de eigenaar te betalen.
En zo ben je in Afrika in drie dagen tijd grootgrondbezitter.

Ergens in de loop van deze week hebben we een afspraak met de chief en de rest van het dorp. Zodat iedereen weet dat het nu van ons is.
We hebben de opdracht gekregen voor die bijeenkomst vijf broden en wat te drinken mee te nemen. En daarmee zou alles dan geregeld zijn.

Nieuw geld

De papieren voor het bedrijfje dat we op willen richten zouden vorige week klaar moeten zijn. Maar ‘volgende week’ op dit continent betekent zo ongeveer hetzelfde als het woord ‘ooit’ in onze taal. Wanneer dat precies allemaal rond gaat zijn, dat weten we dus niet.

Maar ook zodra de oprichting van het bedrijf wel een feit is, zal het niet zo zijn dat het geld direct met bakken binnen gaat stromen.
En we moeten natuurlijk wel kunnen blijven eten.
Daarnaast zijn zowel meneer pastoor als mijn zuster zeer geduldige mensen, die het geld dat ze ons hebben geleend heus niet volgende week terug zullen eisen, maar ooit zullen we die hypotheken toch af moeten lossen.
En dat kun je dan maar beter zo snel mogelijk doen.
Niet alles hoeft op de Afrikaanse manier.

Zwerfdrift

Dat heeft me tot de conclusie doen komen dat ik snel, mogelijk volgende maand al, een keer naar Nederland terug moet. Om wat bij te beunen.

Vooraf was dat natuurlijk niet het plan. Om zo snel weer terug te moeten en ons nieuwe stekkie alweer te verlaten.
Maar ach. Geen man overboord.
Als we terug moeten, dan doen we dat toch? Dan gaan we toch terug naar Nederland? Zo erg zal het toch niet zijn om voor even terug te zijn in een land waar het nog landelijk nieuws is als in het oosten van Friesland de elektriciteit een uur lang uitgevallen is, en waar het water tegelijkertijd uit de douche komt, door de wasmachine raast en voor een kop koffie zorgt?

En bovendien, als je jezelf met zoveel poeha al die zwerfdrift toedicht, dan kan het, dan mág het toch geen enkel probleem zijn voor een poosje terug te zwerven naar je roots?

Volgende artikel: Bidden in de nacht
Vorige artikel: Olifanten op de weg
Lees hier meer over onze afspraak met de dorpsraad, hier over hoe lastig het hebben van een relatie kan zijn, en hier over de vorige keer dat ik na lange tijd terug naar Nederland kwam.