Deel 1 – Zoeken naar legitimatie

Waarom?

Tot mijn verbazing is dat de vraag die me misschien wel het meest wordt gesteld. Waarom? Waarom zou je je vaste baan opzeggen om zoiets als dit te gaan doen? Waarom zou je jezelf anderhalf jaar afbeulen door in je eentje op een fiets de halve wereld over te rijden? Waarom in godsnaam?

Vaak is het uit interesse, soms uit onbegrip, maar keer op keer krijg ik diezelfde vraag voor mijn kiezen. Kennelijk is dat dus iets wat mensen zich echt afvragen. Wat kan er nou zo belangrijk zijn dat je huis en haard verlaat? Dat je alle schepen achter je verbrandt?

Zelf had ik dat nog nooit gedaan. Ik had me serieus nog nooit afgevraagd waarom ik ben gaan doen wat ik ben gaan doen, waarom ik op een fiets door al die onbekende landen en culturen ben gaan rijden. Een oprecht antwoord op die vraag had ik dus domweg niet.  

Maar zo’n gekke vraag is het eigenlijk niet. Er moet in ieder geval een antwoord op te vinden zijn. Maar welk antwoord? Ik betrapte mezelf erop dat ik na een poosje een paar uit de lucht gegrepen standaardreacties paraat had, die ik nieuwsgierige voorbijgangers desgevraagd op de mouw kon spelden.

Gewenste reacties

Meestal kan ik wel redelijk inschatten welk antwoord de vraagsteller het liefst van me zou horen. Vaak ook legt de vraagsteller het antwoord min of meer al op mijn lippen, door te vragen naar wat voor hemzélf de meest logische reden zou zijn om huis en haard achter zich te verbranden.

‘Ben je op zoek naar jezelf, of naar een vrouw misschien?’ vraagt hij dan. ‘Word je gesponsord door de overheid om de wereld te verkennen? Of door een groot bedrijf?’ ‘Heb je een weddenschap verloren?’ ‘Doe je het om geld in te zamelen voor een goed doel?’ ‘Ben je op de vlucht?’ ‘Ben je een bikkelharde avonturier? Een onverbeterlijke sportieveling? Een dromer wiens levenslange droom eindelijk in vervulling is gegaan?’ ‘Probeer je een wereldrecord te vestigen?’ ‘Zoek je erkenning?’ ‘Ben je gewoon stapelgek?’

Over het algemeen stootte ik er dan wat gewauwel uit. Dat het inderdaad iets van een spirituele zoektocht is bijvoorbeeld, of dat ik er inderdaad al zo lang van droom om dit te doen.
‘Ja dat klopt, ik zoek mezelf.’
‘Wie weet kom ik met een beetje geluk de vrouw van mijn dromen wel tegen.’
‘Tuurlijk moet je een beetje gek zijn om dit te doen.’
‘Iedereen is altijd een beetje op de vlucht.’

Geen idee

Dat soort flauwekul kreeg ik zonder blikken of blozen over mijn lippen en omdat ik normaal gesproken wel kon inschatten welk antwoord er van me werd verwacht, kwam ik er vaak nog wel mee weg ook.

Maar ik had absoluut geen idee en hoe vaker ik die vraag op me afgevuurd kreeg, hoe meer ik het mezelf ook af ging vragen.
Zelf werd ik ook steeds benieuwder naar de achterliggende reden van mijn tocht. Want het is niet geheel onbelangrijk om te weten waarom je doet wat je doet in het leven.
Toch?

Waarom niet?

In mijn zoektocht naar die reden heb ik mezelf eerst afgevraagd of ik me niet het omgekeerde af mag vragen: waarom niet?

Maar nee. Dat mag niet. Dat is te makkelijk en dat verklaart helemaal niets.
Dan zou ik me net zo goed kunnen afvragen waarom ik niet gewoon tot mijn pensioen op kantoor ben blijven werken of waarom ik geen gezin met drie kinderen sticht. En als we toch bezig zijn, waarom probeer ik dan niet rijk te worden door een bedrijf op te richten dat in knuffelberen doet? Of in belastingadviezen? Waarom besteed ik niet al mijn zuurverdiende geld aan dure hoeren, goedkope drank of een postzegelverzameling? Waarom maak ik mezelf niet gewoon van kant?

Op zoek naar iets of iemand?

‘Waarom niet’ lost dus niks op. Maar waarom dan wel?

In ieder geval is het niet zo dat ik naarstig naar iets of iemand op zoek ben.
Niet naar een vrouw, ik ben juist blij en opgelucht dat ik weer alleen ben. Niet naar de zin van het leven, die interesseert me niet. Niet naar iets anders, want wat zou ik op reis nou kunnen vinden dat thuis niet voor het oprapen ligt? Ook niet naar God of iemand anders en de laatste naar wie ik op zoek ben is wel mezelf.

Ik ben arrogant genoeg om te denken dat ik mezelf al gevonden heb. En als dat onverhoopt niet zo blijkt te zijn, dan wil ik toch graag blijven geloven dat dat wel zo is. Als ik mezelf nu nog niet ken, als ik nu nog niet weet wie, wat of waar ik ben, dan is degene die ik echt ben waarschijnlijk niet degene die ik vinden wil.
Ik ben tevreden met degene die ik nu denk te zijn. De waarheid zou alleen maar tegen kunnen vallen.

Voor iemand anders?

Ik zoek helemaal niemand en ik doe zoiets als dit ook voor helemaal niemand. Niet voor de overheid, niet voor een bedrijf dat me daar geld voor geeft en al helemaal niet voor een goed doel.

Ik ben geen wandelend reclamebord en ik doe het puur en alleen maar voor mezelf. Ik bevredig mijn eigen behoeften, welke behoeften dat ook mogen zijn, en ik durf zelfs te beweren dat als het puntje bij het paaltje komt, iedereen die op reis gaat dat alleen maar doet uit eigenbelang. Iets anders kun je mij niet wijsmaken.

Iemand die zegt dat hij reist om geld op te halen voor het kankerfonds of voor een zieke neef, die kan op mijn volledige wantrouwen rekenen. Iedereen die op reis gaat doet dat voor zichzelf en iemand die anders beweert, probeert naar de buitenwereld toe alleen de schijn maar op te houden dat er iets zinvols wordt gedaan, iets waar de maatschappij normaal gesproken in geen enkele mate baat bij zou hebben.
Natuurlijk is het een leuke bijkomstigheid als er mensen zijn die ook echt iets aan andermans reislust hebben, maar als je je écht in wilt zetten voor anderen, dan kan ik me niet voorstellen dat er geen effectievere manieren bestaan om geld in te zamelen dan de wereld rond te reizen.

Iedereen die reist doet dat voor zichzelf. Ik ben als iedereen. Ik reis voor mezelf. In dat opzicht ben ik de ultieme egoïst.

Een levenslange droom?

Is het dan een droom die ik nastreef?

Dat is wel de reden die ik vaak misbruik, omdat dat iets is wat mensen altijd wel aanspreekt. Voor iemand die zijn dromen realiseert is altijd wel enig begrip op te brengen.

Maar dat ik het vaak genoeg zeg, maakt nog niet dat het ook waar is. Het is zelfs een glasharde leugen.
Ik reis wel graag en zal dat ook altijd graag blijven doen, maar om deze fietstocht nou een levenslange droom te noemen, dat gaat te ver. Sterker nog, ik heb alles pas een paar jaar geleden bedacht en voor die tijd was het nooit ook maar in me opgekomen om naar Afrika te gaan. Ik ga alleen maar door Afrika omdat dat het continent is dat onder Europa ligt. Als Australië daar had gelegen, of India, of voor mijn part Atlantis, dan was ik daardoorheen gefietst.

Een atletische avonturier?

Een rasatleet ben ik niet. Ik ben ook geen avonturier die zich nauwelijks kan bedwingen zich van de ene spectaculaire belevenis in de volgende benarde situatie te storten. Van nature ben ik eerder een enorme luiwammes die, als hij de kans krijgt, met de afstandsbediening in zijn hand en een zak chips op tafel de hele dag thuis op de bank gaat zitten wachten tot de dag is afgelopen en hij weer naar bed kan gaan.

De ultieme vlucht?

Wat blijft er dan nog over? Is deze hele onderneming dan misschien alleen bedoeld als vlucht? Ben ik op de vlucht voor de realiteit? Voor iets of iemand? Voor het leven? Voor mezelf?

Tsja… dat is niet eens zo’n gekke gedachte. Daar zou maar zo een kern van waarheid in kunnen zitten.
Het kan bijna niet anders of er zitten vluchtelementen in mijn gedrag. Het is ontegenzeggelijk zo, dat hoe langer ik in Nederland ben, hoe benauwder ik het krijg en hoe sterker mijn drang wordt zo ver mogelijk bij die verkankerde westerse kutmaatschappij vandaan te komen.

Ik wil weg van die stationshallen in de spits, waar al die mensen met hun holle zombieblikken zo snel mogelijk op plekken proberen te komen waar ze helemaal niet willen zijn. Weg uit die wereld waar iedereen out-of-the-box aan het thinken is, maar ondertussen alleen maar van negen tot vijf blijft doen wat iedereen altijd al van negen tot vijf heeft gedaan. Weg uit die wereld met zoveel sociale vangnetten dat niemand meer een salto hoeft te kunnen maken. Weg uit die wereld van verzekeringen, burn-outs, telefoonverslaving, schijndemocratie en poldermodellen.

Het moge duidelijk zijn dat ik wel degelijk de aandrang heb om het leven zoals ik het ken de rug toe te keren. Maar of dat nou meteen als vluchtgedrag bestempeld moet worden, ik denk het eigenlijk niet.
De definitie van vluchten zou moeten zijn dat je liever ergens weg wilt dan dat je ergens anders wilt zijn. En ik geloof niet dat dat bij mij zo is. Mijn gezonde wil om de vrije blije wereld in te trekken is altijd nog sterker dan mijn afkeer van de ellende die ik thuis noem, de ellende die ik achter me zou willen laten.

IJdelheid?

Erkenning van anderen. Zou ik het daar dan voor doen?

Ik zou jokken als ik zou zeggen dat het me helemaal niets doet om bijzonder gevonden te worden.
Het streelt mijn ego enorm als ik me bedenk dat er in Nederland bij koffiemachines op het werk mensen tegen andere mensen aan het vertellen zijn dat ik ergens in mijn tentje in de jungle lig te slapen. Ik voel me trots als ik me realiseer dat ik iets doe waardoor mijn grote broer me op de voet volgt, en dat hij voor de verandering eens tegen míj opkijkt. Ook moet ik toegeven dat ik het onderweg steeds fijner ga vinden om altijd het middelpunt van alle belangstelling van de lokale bevolking te vormen.

Dat maakt allemaal dat ik me belangrijk voel. En wie vindt het nou niet fijn om zo af en toe belangrijk gevonden te worden? Een zekere ijdelheid is ook mij natuurlijk niet vreemd.

Maar ook die ijdelheid kan toch niet de voornaamste reden zijn dat ik me zo uitsloof? Hoop ik?
Nee. Dat kan inderdaad niet. Een leuke bijkomstigheid. Dat is het wel, dat vergaren van een beetje roem onder de mensen die ik ken en die ik ontmoet. Maar meer dan dat is het niet.

Volgende: De reden deel 2 – Overtreffende trappen
Vorige: Zuid-Europa en Turkije: Taşucu – De wachter
Of begin hier gewoon bij het begin van mijn boek ‘Figurant in de Hoofdrol’