April 2019. Victoria Falls

Onder schilderachtige watervallen in een exotisch Afrikaans land ontmoet een jongen uit de polder op een lange fietsreis de vrouw van zijn dromen. Terug in Nederland spaart hij wat geld door zich een paar jaar uit te sloven in een negen tot vijf kantoorbaan, een baan die hij opzegt om in Afrika lang en gelukkig mango’s onder baobabbomen te gaan zitten eten.

Als een sprookje.
Zo moet dat bijna wel klinken.

En ze leefden nog lang en gelukkig…

Maar sprookjes bestaan niet. Of, nee, bestaan doen ze vast wel. Ze houden alleen altijd te vroeg op. Met ‘En ze leefden nog lang en gelukkig’ eindigen ze steevast op het punt waar het ingewikkelde deel van het verhaal nog niet eens is begonnen.

Hoe sprookjes echt gaan

Het is nogal eenvoudig om gelukkig te zijn als je net bent wakker gekust door een prins, of als je net uit een huis van snoep aan een vreselijke heks bent ontsnapt. Om op het moment dat alles nog koek, ei, rozengeur en maneschijn is, te roepen dat alles en iedereen zijn hele leven lang gelukkig gaat blijven.

En ze leefden nog lang en gelukkig.
Jaja…

Snel ophouden met vertellen zodra die rare prins dat glazen muiltje aan Assepoesters voet heeft geschoven. Zo kan ik het ook. Natuurlijk was op dat moment alles nog geweldig.
Als je je hele leven lang in een hel hebt geleefd en door je akelige stieffamilie als slaaf bent gebruikt, dan is een knappe prins die je komt vertellen dat jij de ware voor hem bent een mooie droom die werkelijkheid wordt.
Maar wedden dat diezelfde prins, nadat de sleur er langzaam in is geslopen, ’s avonds met grote regelmaat dronken uit de kroeg thuiskwam, en dat er daarbij hier en daar heus wel eens een corrigerende tik is gevallen?

En neem Sneeuwwitje. Die is haar prins een paar jaar ontzettend dankbaar geweest voor dat gedoe met die appel. Daarna is ze in de nachtelijke uurtjes steeds vaker bezoekjes gaan brengen aan haar dwergen. Ze is begonnen met Grumpy, om zo in enkele maanden tijd alle zeven dwergen af te werken.

Hans en Grietje? Hans drugsverslaafd. Grietje suïcidaal.
De prinsen op de erwt? Dubbele hernia.
Dat is wat realistischer allemaal.
Niet alles kan altijd lopen zoals je had gehoopt.

Mijn sprookje

En dat is in mijn sprookje niet anders.

Ik had kunnen roepen: ‘Ja hoor, mooie negerin ontmoet, bij haar gaan wonen, en we gaan nu nog lang en gelukkig leven.’ Om daarna nooit meer iets van me te laten horen.

Maar als je zo flink bent al je stoere belevenissen te delen met de rest van de wereld, dan moet ook een kerel zijn en het opschrijven als het niet zo vlekkeloos gaat als iedereen van je verwacht.

Want natuurlijk had ik liever verteld over hoe goed het gaat tussen ons en hoe gelukkig we ons zorgeloze leventje onder de Afrikaanse zon leiden. Het is nooit echt leuk om toe te moeten geven dat het niet altijd even goed gaat. Dat lang en gelukkig leven in Afrika heel zo gemakkelijk nog niet is. Best moeilijk eigenlijk nog.

Om te beginnen zijn er uiteraard de cultuurverschillen, de religieverschillen, de sexeverschillen, de inkomensverschillen en misschien zelfs de rasverschillen die voor onenigheid en het nodige onbegrip kunnen zorgen. Dat is niet meer dan logisch.

Daarnaast ben ik het die voor een deel, misschien wel een groot deel, verantwoordelijk is voor de nodige wrijving. Ik ben simpelweg niet op z’n best als duo, ik gedij beter in m’n eentje en samenwonen met mij moet haast wel een hele opgave zijn.

Maar ook Michelle speelt daarin een rol. Zij is gewend alles zelf te regelen en vindt het nog wel eens lastig om samen met mij beslissingen te nemen. Wat ik dan weer minder op prijs stel.

En dat is niet het enige.
Een stukje geschiedenis is daarbij misschien op zijn plaats.

Ellende

Toen ik Michelle vier jaar geleden ontmoette, was ze een goedlachse, zelfverzekerde, zelfstandige vrouw. Maar sinds onze ontmoeting zijn er wat dingen gebeurd. Dingen die haar hebben veranderd. Die haar lustelozer, moedelozer hebben gemaakt.

Zo is ze in Zambia een paar jaar geleden beroofd met een mes toen ze een rugzak voor haar zusje ging kopen. Niet lang daarna zijn haar twee kleine nichtjes, de dochters van haar lievelingstante, op een mysterieuze en dubieuze wijze verdronken in de plas waar ze altijd water gingen halen. Michelle heeft daarna de dode meisjes moeten identificeren.

En dat heeft erin gehakt. Sindsdien is ze eigenlijk niet meer degene geworden die ze ooit was.

Bij die beroving is ze bovendien haar rijbewijs kwijtgeraakt. En als je je rijbewijs kwijtraakt in Zimbabwe, dan krijg je dat niet zomaar terug. Ook niet als het van je is gestolen.
Ze moest eerst opnieuw lessen nemen en daarna veel te veel geld betalen om in een ambtelijke molen plaats te mogen nemen, waaruit het bijna onmogelijk is weer te ontsnappen.

Van kwaad tot erger

En zo wordt iets al snel van kwaad, tot kwader, tot erger.

Omdat ze haar geld voornamelijk verdiende met mensen rondrijden, en voor dat rondrijden een rijbewijs nodig is, kon ze geen werk meer vinden. En iets van bijstand, WW, of WAO bestaat niet in Zimbabwe. Dus, simpel gezegd, als je hier niet werkt, dan heb je hier geen geld.

Om depressief van te worden.
En dat was ze dan ook wel. Al noemen ze dat hier in Afrika niet zo. Hier in Afrika kennen ze geen depressiviteit. Daar hebben ze geen tijd voor. Hier moeten ze door. Depressief of niet.

Haar mooie lach zag ik daardoor niet zo vaak meer als voorheen. Ze was niet meer degene die ze was, maar wie kan haar dat kwalijk nemen?
Toch liet ze mij daar nooit heel veel van merken. Altijd als ik voor een paar weken langskwam was ze ontzettend blij. Altijd was ze zenuwachtig blij om me te zien.

Maar deze keer niet.

Negeren en ontwijken

Eerder heb ik geschreven over de dag dat ik aankwam in Zimbabwe, en over de manier waarop ik haar bijna liefdeloos aantrof op het vliegveld. En dat is daarna niet direct veranderd.

Waar dat precies aan lag, ik weet het nog steeds niet. Al schat ik zo in dat het met het bovenstaande wel wat te maken heeft. Ik verwijt het haar dan ook niet, maar de eerste paar weken waren daardoor niet minder afschuwelijk.
We keken elkaar nauwelijks aan en praten deden we al helemaal niet. Tot we dat wel een keer deden en het meteen een paar weken heel goed ging.

Daarna is er weer iets gebeurd, iets waarvan we allebei volgens mij niet weten wat, maar wat er wel voor zorgde dat dezelfde cyclus opnieuw begon. Weer niet praten. Weer elkaar negeren. Weer elkaar ontwijken. Weer uitpraten. Weer goedmaken.
En daarna nog een keer.

Ik heb al zeker drie keer op het punt gestaan terug naar Nederland te vertrekken. Of op zijn minst weg van hier.
Ik heb dat niet gedaan.
Gelukkig.
Want ik moet zeggen dat de periodes waarin het goed gaat steeds beter worden en steeds langer duren.

Michelle begint per saldo steeds meer te lijken op degene die ik ken. Haar lach komt af en toe weer door en tussen ons gaat het iedere keer wat beter. We worden elke keer iets hechter. en haar rijbewijs, dat heeft ze eindelijk, eindelijk terug. Na drie jaar.

Toch lang en gelukkig?

Alles gaat dus beter. Een stuk beter.
Toch blijft het breekbaar.
En of het allemaal goed gaat komen met ons sprookje, of we een lang en gelukkig leven gaan leiden samen, ik durf het niet te zeggen.
Maar we doen ons best…
En zo niet, mocht het niet lukken, ach, dan niet.
Een lang en gelukkig leven zou leuk zijn, maar is ook wel weer een beetje overschat.

Binnenkort zal ik Assepoester eens bellen om te vragen hoe zij het opgelost heeft.
Al vraag ik me af of zij ooit haar kasteel is uitgezet. Dat gaan ze volgende week namelijk met ons doen. En dat zal het er ook weer niet gemakkelijker op maken.

Maar daarover een volgende keer meer.
Dit sprookje eindigt hier dus niet… het wordt vervolgd…

Volgende artikel: Parel van Afrika
Vorige artikel: Zimbabwaans geldgebrek
Lees hier over mijn kille aankomst in Victoria Falls afgelopen december. Hier kun je meer lezen over hoe het verder is gegaan met de huisuitzetting.